MEDİKAL FİZİK DERNEĞİ
Turkish Medical Physics Association

MFD Tarihi


W. Conrad Röntgen tarafından 8 Kasım 1895 tarihinde x–ışınlarının keşfi, Pierre ve Maria Curie tarafından 1896 yılında Radyum’un bulunması, A. Henri Becquerel tarafından doğal radyoaktivite ve Uranyum’un keşfi ve 1919 yılında Rutherford tarafından yapay radyoaktivitenin bulunması fizikte ve tıpta büyük devrim yaratmış ve bugünkü atom çağının temelleri atılmıştır.

Ülkemizde ve dünyada fizikçilerin tıpta ilk çalışma alanları radyoloji alanında olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet döneminde Gülhane Askeri Hastanesi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal, Haseki, Ankara Numune Hastanelerinde Röntgen laboratuarları kurulmuş ve radyoloji fiziği üzerinde denemeler yapılmıştır. Radyolojinin başlangıcı 19. yüzyılın sonlarında Dr. Esad Fevzi’nin bilimsel merakı ile başlamıştır. İlk Türk radyologları Dr. Esad Fevzi ( 1874 – 1901 ) ve Dr. Rıfat Osman ( 1879 – 1921 ) (Resim 1 ve Resim 2), Gülhane Askeri Tıbbiye Hastanesinde basit bir Röntgen cihazı yapmışlardır.



Fizik laboratuarında denemeler yaptıktan sonra cihazı Yıldız Hamidiye Sultan İmparatorluk Hastanesine kurmuşlardır. Türk - Yunan harbinde yaralı askerin el radyografisini çekerek sağ bileğindeki şarapnel parçasını tespit etmişlerdir. Resim 3 ve Resim 4.



Bu uygulama dünya tıp tarihinde savaş yaralıları üzerinde Röntgen tekniğinin ilk kez uygulanmasıdır. Türk hekim adaylarının, x – ışınlarıyla tıbbi muayenenin bu denli erken uygulamaya konması Alman Kızılhaç Heyeti Başkanı Dr. Korner’in de dikkatini çekmiş, takdirlerini ifade etmiş ve olayı Alman İmparatoru Kayser Wilhelm’e rapor etmiştir. İmparator bir adet fabrika yapısı Röntgen cihazını Osmanlı İmparatorluğuna bağışlamıştır.
Atatürk’ün 1933 yılında İstanbul Üniversitesinde yapmış olduğu reform sonucunda İstanbul Tıp Fakültesi Radyoloji Kürsüsü önce Haydarpaşa’da sonra Şişli Etfal Hastanesinde kuruldu. Başkanlığına Doç Dr. A. Tevfik Berkman getirildi. 
Nazi rejimine karşı olan çoğu Musevi asıllı 60 ile 70 öğretim üyesi, İstanbul’a Tıp Fakültesinde görev almak üzere davetli ve sığınmacı olarak gelmişlerdi. Bunlardan biri olan devrin büyük fizik hocası Prof. Dr. F. Dessauer Kürsü Profesörlüğüne atanmış, yanına yardımcı olarak Doç. Dr. A. Tevfik Berkman ve Doç. Dr. Muhterem Gökmen verilmiştir ( 1934 ), Resim 5.



Resim 5. Bir kanser hastasının tedaviye alınışı. Soldan sağa: Doç. Dr. Muhterem Gökmen ( 1, elinde Röntgen filmi olan ), Doç. Dr. A. Tevfik Berkman ( 2, papyonlu ), Prof. Dr. F. Dessauer ( 3, gözlüklü ) ( 1935 ).
Şişli’deki bina küçük olduğundan Prof. Dr. F. Dessauer Gureba Hastanesi Kampüsünde bulunan binayı restore ettirmiş, devrin en modern radyoloji ve fizik ölçüm cihazları ile donatarak Radyoloji ve Biofizik Enstitüsü´nü kurmuştur ( 1935 ), Resim 6.



Resim 6. Radyoloji ve Biyofizik Enstitüsü (1935). Radyoloji ve Medikal Radyasyon Fizik İlminin doğduğu, öncü radyologların ve fizikçilerin eğitim gördüğü bina.
Çağın en modern Radyoloji Enstitüsünde tüm hastalıkların teşhisi ve kanser tedavisi yapılmaya başlanmıştır. Fizikçi olarak Dr. K. Lion, 1938 yılında da Dr. Reininger atanmıştır. Enstitünün resmi açılışı yerli ve yabancı bilim adamları ve siyasilerin katılımlarıyla 1937 yılında Başvekil İsmet İnönü tarafından yapılmıştır. Radyoloji ve Biyofizik Enstitüsünde hem radyoloji eğitimi verilmekte hem de bilimsel çalışmalar yapılmaktaydı. Kanser tedavisinin ( döner sandalye metodunun) tıbbi ve fiziksel araştırmaları yapılmış, dünyada ilk defa larenks kanser olgusuna uygulanmıştır. Resim 7.



Resim 8. Döner sandalye metodu ile hastanın 200 KV’luk tedavi cihazında tedaviye alınışı. Tüp sabit, hasta x – ışını huzmesi etrafında 360º dönmektedir. Teknisyen kurşunlu paravan arkasında tedaviyi uygulamakta ve kurşun camlı pencereden hastayı izlemektedir.
Prof. Dr. F. Dessauer 1937 yılında ülkemizden ayrılmış, yerine Viyana’dan Radyolog Prof. Dr. Max Sgalitzer 5 senelik sözleşme ile getirilmiştir ( 1938 – 1943 ) ( Resim 9.)



Resim 9. Prof. Dr. Max Sgalitzer ve çalışma ekibi ( 1938 – 1943 ), Prof. Dr. Max Sgalizter ( 1 ), Doç. Dr. A. Tevfik Berkman ( 2 ), Doç. Dr. Muhterem Gökmen ( 3 ).

Prof. Dr. Max Sgalitzer Enstitü Müdürü olmuş, uzmanlık alanı teşhis olduğu için Enstitünün teşhis bölümünde, tedavi bölümü ile de Prof. Dr. A. Tevfik Berkman görevlendirilmiştir. Prof. Dr. Max Sgalitzer 1943 yılında ayrılmış, Enstitü Müdürlüğüne Prof. Dr. A. Tevfik Berkman atanmıştır. 

1950 yılında yabancı bilim adamlarının Türkiye´ den ayrılmalarını takiben olarak 1953 yılında Seyfettin Kuter ilk medikal fizikçi olarak atanmıştır. Medikal fizik mesleği ve eğitimi burada başlatılmış, sonraki yıllarda yeni fizikçiler alınmış ve Medikal Fizik Birimi kurulmuştur. 

1953 – 1986 yılları arasında mesleğe yeni girmiş fizikçiler ve doktorlar için Medikal Radyasyon Fiziği kursları düzenlenmiştir. 1984 yılında İ.Ü. Onkoloji Enstitüsü’nün ve 1986 yılında Onkoloji Enstitüsünde “Tıbbi Radyofizik Bilim Dalı”nın kurulması ile Tıbbi Radyofizik Bilim Dalı Yüksek Lisans ve Doktora akademik programları başlatılmıştır. Bu eğitim programlarını, diğer eğitim kurumlarındaki programlar takip etmiştir.

Eğitim Veren Kurumlar